Thane authorities warn schools against banning Marathi | ठाणे जिल्ह्यातील (Thane district) शिक्षण विभागाने आता इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांना इशारा दिला आहे. विशेषतः ज्या शाळा केंद्रीय माध्यमिक शिक्षण मंडळ (CBSE Schools) आणि भारतीय विद्यालय प्रमाणपत्र परीक्षा मंडळ (ICSE Schools) यांच्याशी जोडलेल्या आहेत, त्यांनी विद्यार्थ्यांना शाळेच्या आवारात मराठी भाषेत बोलण्यास मनाई करू नये, असा स्पष्ट आणि कठोर संदेश दिला आहे.
ठाणे जिल्हा परिषदेच्या (ZP) शिक्षण विभागाने मंगळवारी एक परिपत्रक जारी केले आहे. यात म्हटले आहे की, जर कोणत्याही शाळेने ‘फक्त इंग्रजी’ हे धोरण सक्तीने लागू केले आणि मराठी भाषेला कमी लेखण्याचा प्रयत्न केला, तर त्यांच्यावर कठोर दंडात्मक कारवाई केली जाईल.
शिक्षण विभागाला काही पालकांनी आणि विद्यार्थी संघटनांनी तक्रारी केल्या होत्या. काही इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांमध्ये मराठी बोलणाऱ्या विद्यार्थ्यांना केवळ वर्गातच नव्हे, तर शाळेतील इतर ऍक्टिव्हिटीज आणि मित्रांशी बोलतानाही निरुत्साहित केले जात आहे, किंवा त्यांचा अपमान केला जात आहे, असे या तक्रारीत नमूद करण्यात आले होते.
या गंभीर प्रकाराची दखल घेत, जिल्हा परिषद प्राथमिक शिक्षण अधिकारी बाळासाहेब राक्षसे यांनी तातडीने हे परिपत्रक जारी केले आहे. यानुसार, आता शाळेतील दैनंदिन कामकाज आणि कार्यक्रमांमध्ये मराठी भाषेचा (Marathi Language) वापर करणे बंधनकारक असेल.
महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेचे (Maharashtra Navnirman Sena) (मनसे) सरचिटणीस संदीप पाचंगे यांनी याबाबत तक्रार दाखल केली होती. मनसेने असा आरोप केला होता की, जिल्ह्यातील काही सीबीएसई आणि आयसीएसई शाळा मराठी बोलणाऱ्या विद्यार्थ्यांना शिक्षा करत आहेत. यामुळे शिक्षण क्षेत्रात भाषिक आणि सांस्कृतिक संतुलन बिघडत चालले आहे.
जिल्हा परिषदेच्या या आदेशाने सर्व प्राथमिक आणि माध्यमिक शाळांना १३ डिसेंबर, २०२३ च्या सरकारी निर्णयाची आठवण करून दिली आहे. यानुसार, केवळ मराठीचे वर्गच नव्हे, तर शिक्षक आणि विद्यार्थ्यांमधील संवाद, सांस्कृतिक कार्यक्रम, नाटके, भाषण स्पर्धा आणि इतर नेहमीच्या ऍक्टिव्हिटीजमध्येही मराठीचा वापर करणे आवश्यक आहे.
परिपत्रकात स्पष्टपणे म्हटले आहे की, “राज्याचे धोरण मराठीला दैनंदिन शालेय जीवनात स्थान देण्यास सांगते, अशा स्थितीत शाळांनी मराठीला बाजूला करणे अजिबात स्वीकारले जाणार नाही.” पुढे असेही नमूद केले आहे की, “आमचा उद्देश मातृभाषेचेयोग्य स्थान परत मिळवून देणे आहे. कोणत्याही विद्यार्थ्याला आपली भाषा बोलताना कमीपणा किंवा लाज वाटू नये, याची काळजी घेणे आमचे कर्तव्य आहे.”
मनसेने या निर्णयाचे जोरदार स्वागत केले आहे. संदीप पाचंगे म्हणाले की, भाषिक अस्मिताजपण्यासाठी आणि विद्यार्थ्यांना त्यांच्या मातृभाषेबद्दल कमीपणा वाटू नये यासाठी हे एक अत्यंत महत्त्वाचे पाऊल आहे. ते पुढे म्हणाले, “या निर्णयामुळे आपली संस्कृती आणि मुळे अधिक घट्ट होतील.”
महाराष्ट्र नवनिर्माण विद्यार्थी सेनेनेही या भूमिकेला पूर्ण पाठिंबा दर्शवला आहे. विद्यार्थी सेनेचे म्हणणे आहे की, विद्यार्थ्यांचा आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी आणि आपली संस्कृती जतन करण्यासाठी त्यांनी मराठी भाषेत अस्खलित असणे आवश्यक आहे आणि यासाठी त्यांना प्रोत्साहन मिळायला हवे.
